Kuzey Kutbu ve Güney Kutbu dünyadaki en soğuk yerlerdir. Lakin bu alanlar birbirlerine emsal gözükse de, biri başkasından çok daha dondurucudur. Pekala, kuzey kutbu mu daha soğuk güney kutbu mu?
Gezegenin üstündeki ve altındaki pozisyonları sebebiyle Güneş’ten direkt ışık alamadıkları için hem Kuzey Kutbu hem de Güney Kutbu soğuktur. Her ikisinde de, Güneş yazlarının ortasında bile her vakit ufukta alçakta kalır. Kışlar sırasında ise Güneş ufkun çok altında durarak aylarca ortaya çıkmıyor.
Bunlara ek olarak, kutuplardaki buz ve karın beyaz yüzeyleri hayli yansıtıcıdır. Yani, onlara ulaşan güneş ışığından gelen gücün birden fazla uzaya geri dönerek bu yüzeylerin üzerindeki havanın nispeten serin kalmasına sebep olur.
İçindekiler
GÜNEY KUTBU DAHA SOĞUKTUR
Bu sebepler her iki kutbun da çok soğuk olmasına sebep olsa da, Woods Hole Denizbilimi Enstitüsü’ne nazaran Güney Kutbu Kuzey Kutbu’ndan değerli ölçüde daha soğuk kalıyor. Kuzey Kutbu’ndaki yıllık ortalama sıcaklık, kışın eksi eksi 40 santigrat ve yaz aylarında 0 santigrattır. Lakin Güney Kutbu, yıllık ortalama eksi eksi 60 °C ve yaz aylarında eksi eksi 28.2 °C ile çok daha soğuktur.
Güney kutbunun Kuzey kutbundan daha soğuk olmasının ana nedeni, birebir vakitte ortalarındaki temel farkı gösteriyor. Columbia Üniversitesi’nin New York’taki Lamont-Doherty Dünya Gözlemevi’nde kutup bilimcisi Robin Bell, Live Science ile yaptığı görüşmede “Kuzey Kutbu bir okyanus ve Güney Kutbu bir kıtadır” diyor.
Kuzey Kutbu kara ile çevrili bir okyanustur. Antarktika okyanusla çevrili bir kara modülüdür. Su, karadan daha yavaş soğur ve ısınır, bu da sıcaklıkların çok noktalara daha az ulaşmasına sebep olur. Kuzey Kutbu Okyanusu buzla kaplı olsa bile, sularının nispi olarak yüksek sıcaklığı, iklim üzerinde ölçülü bir tesire sahiptir ve Kuzey Kutbu’nun Antarktika’dan daha sıcak kalmasına yardımcı olur.
Buna ek olarak, Kuzey Kutbu deniz düzeyinde yer alırken, Antarktika, ortalama 2.300 metre yükseklik ile en yüksek kıtadır. Varsayım edebileceğiniz üzere, özel bir durum (aktif volkan gibi) olmadığı sürece bir yer ne kadar yüksekse, o kadar soğuk olur.
NASA’YA NAZARAN GÜNEY KUTBUNUN DAHA SOĞUK OLMA NEDENLERİ
Aynı soruya NASA da cevap veriyor. NASA’nın bu soruya cevabı özetle şöyle:
- Kuzey Kutbu, karayla çevrili bir okyanustur. Güney Kutbu okyanusla çevrili karadır. (Güney Kutbu bir kara kesimidir, bu yüzden de Antarktika ismiyle yedi kıtadan biri olarak kabul edilir).
- Kuzey Kutbu buzunun altındaki okyanus soğuktur ancak yeniden de Antarktika buzulundaki buzdan daha sıcaktır. Böylelikle okyanus havayı biraz ısıtır.
- Antarktika kuru ve yüksektir. Dağlarının birçok deniz düzeyinden çok yüksektir. Yani Antarktika, Kuzey Kutbu’na nazaran daha fazla yüksekliğe sahip. Ve ne kadar yükseğe çıkarsan, o kadar soğuk olur.
- Güney Kutbu’nun Kuzey Kutbu’ndan çok daha soğuk olmasının ana nedeni, kutuplar etrafında esen rüzgarların şiddetidir. Antarktika rüzgarları çok kuvvetlidir ve daha sıcak havanın kutup havasıyla karışmasını pürüzler. Bu Kuzey Kutbu’nda da olur, lakin Kuzey Kutbu’nu çevreleyen rüzgarlar o kadar güçlü değildir. Bu nedenle, daha sıcak orta enlemlerden gelen daha sıcak hava, kutup havasıyla karışarak Kuzey Kutbu’nu daha sıcak hale getirebilir.